DEZE TEKST IS EEN SAMENVATTING VAN HET ONDERZOEK UITGEVOERD DOOR ROSA SANCHIS, APOTHEKER.

Nieuwe pistes in het biomedisch onderzoek m.b.t. een grote verscheidenheid aan pathologieën die zouden kunnen behandeld worden met Kambó.

De gelatine-achtige afscheidingen die de huidklieren produceren van vele soorten van de familie van de Anuras (in het Grieks: “de staartlozen”), bevatten een grote hoeveelheid bio-actieve samenstellingen en dikwijls in een hoge concentratie. Deze giftige huidafscheidingen worden aanzien als onderdeel van het aangeboren immunologisch systeem van de soort. Ze vormen het verdedigingssysteem van deze gewervelde dieren t.o.v. gelijk welke huidinfectie of natuurlijk roofdier binnen hun habitat. Op die manier is de afscheiding van dit gif essentieel onderdeel van de evolutie van de soort.  De secretie wordt geproduceerd doordat het zenuwstelsel van de anura wordt gestimuleerd, als een antwoord op een weefselkwetsuur of een bedreiging van gelijk welk roofdier of een systemische stress. De meerderheid van deze moleculen zijn bio-actieve  polypeptiden die gevormd worden door ketenen van  4-50 amino-zuren die nieuwe pistes openen in het bio-medisch onderzoek m.b.t. een groot aantal pathologieën.

Eén van die secreties met de grootste concentraties van deze bio-peptiden is de zogenoemde Kambô, ‘campu’, ‘pad’ of ‘jungle-vaccin”. Het wordt geproduceerd door een tweekleurige boom-kikker wiens taxonomische naam de “Phyllomedusa bicolor” is of de “reuze apenkikker” en die leeft in bepaalde gebieden van het Amazonewoud, met name in Colombia en in de grenszone van Peru en Brazilië.

“Kambo” of “Sapo (pad)” wordt door de inheemse stammen van het oostelijk gebied van de Amazone sinds meer dan 2000 jaar beschouwd als een “voorouderlijk medicijn”. Begin vorige eeuw, bracht een grote droogte in het noordwestelijk gebied van Zuid-Amerika een migratie teweeg van grote bevolkingsgroepen naar de oostelijke jungle-gebieden om te gaan werken in de rubberfabrieken.   Dit bevorderde het herontdekking van “kambo” en het gebruik ervan door de niet-inheemse bevolking en buiten de context van de autochtone stammencultuur van de Amazone-indianen. De specifieke effecten ervan riepen de aandacht en deed wetenschappelijke studies ontstaan die zich richtten op de kenmerken van de samenstelling en op het bepalen van zijn bio-actieve eigenschappen.

De eerste studies over inheemse stammen die kambo gebruiken dateren uit de jaren ’30. Het was de antropoloog en journalist Peter Gorman die, in de jaren ‘80, zijn ervaring met kambo documenteerde in het artikel “Making Magic”. Hij stuurde staaltjes van de secretie van de phylomedusa bicolor naar de Westerse universiteiten die zich interesseerden in de studie ervan en die de registratie promootte van de eerste patenten van de bio-actieve peptiden van de kambo.

De eerste bio-actieve peptide geproduceerd door een phylomedusa werd ontdekt in 1966. Sinds dan groeiden de ontdekkingen van deze bio-peptiden exponentieel tot op de dag van vandaag. De wetenschappelijke onderzoeken van de Kambo begonnen in 1980, dankzij de Italiaanse farmaceutische wetenschapper Vittorio Erspamer van de Universiteit van Rome. Hij werd tot tweemaal toe genomineerd voor de Nobelprijs en men beschouwt hem als de eerste wetenschapper die Kambo analyseerde in het laboratorium. Hij kwam tot het besluit dat Kambo een “fantastische chemische cocktail bevat met mogelijke medische toepassingen, en niet te vergelijken is met geen enkel ander amfibie”.

Kambo wordt via kleine brandwonden in de huid toegediend. Het ontketent meteen een verscheidenheid van weldoende chemische reacties in het menselijk lichaam. In tegenstelling tot veel andere natuurlijke en farmaceutische substanties, heeft Kambo de capaciteit om de hemato-encefalische barrière te doorkruisen en zijn effecten ook op het niveau van de hersenen te laten werken. De menselijke cellen openen zich voor de weldoende eigenschappen van de Kambo, in tegenstelling tot veel substanties die gefilterd en geëlimineerd worden door het zeer intelligente immuniteitssysteem van het lichaam. In deze chemische cocktail vinden we peptiden die gelijkaardige taken vervullen als hormonen, terwijl andere vitale cellulaire processen ondersteunen (leerprocessen, geheugen, metabolisme van bepaalde neurotransmitters). Anderen hebben een krachtig effect op de gastro-intestinale spieren, de maag- en pancreassappen, de bloedcirculatie en op het stimuleren van de bijnierschors, de hypofyse en het voortplantingssysteem. Anderen bevatten een sterke verdovende en pijnstillende kracht; weer anderen zijn in staat de groei van tumor-cellen in te dijken. Men treft ook anti-microbe, anti-schimmel, anti-virale peptiden aan, alsook peptiden met een coccidiostatische werking.  Deze laatste eigenschap opent een nieuwe deur op het vlak van de strijd tegen bacteriële infecties die resistent zijn geworden aan de antibiotica die reeds bestaan op de markt. Moderne nanotechnologieën kunnen deze bio-peptiden toepassen.

Sinds 1966 heeft men veel bestaande peptiden in de afscheiding van de Kambo gekenmerkt en gesynthetiseerd. Als een bewijs van zijn medicinale eigenschappen, zijn er reeds meer dan 70 patenten van Kambo in de farmaceutische wereld, voornamelijk in de Verenigde Staten.

De belangrijkste families van de geïdentificeerde bio-actieve peptiden in de afscheiding van de Kambo zijn tot op het moment:

Phyllomedusinae: zoals de Tachykinine  (die ook als een neuropeptide werkt). Ze produceren een contractie op het niveau van het gladde spierweefsel en verhogen de afscheiding op het niveau van het hele spijsverteringsstelsel zoals bij de speekselklieren, de maag, de dunne en dikke darm, de pancreas en de galblaas. Het zijn de voornaamste verantwoordelijken voor de diepe zuivering die de toediening van Kambo met zich meebrengt.

Phylloquinone en Phyllomedusinae – beide zijn krachtige bloedvat-verwijdende middelen die ook de doorgang van de hemato-encefalische barrière verhoogt, zowel voor zijn eigen toegang als voor andere actieve peptiden. Binnen deze familie vindt men de medusina die ook anti-microbiële en anti-schimmel eigenschappen bezit.

Caerulein en Sauvagine – Dit zijn peptiden met kettingen van 40 aminozuren, met myotropische eigenschappen op het gladde spierweefsel waardoor ze een contractie veroorzaken op niveau van de karteldarm en de urineblaas. Ze brengen een val van de bloeddruk teweeg die gepaard gaat met hartkloppingen. Ze stimuleren de bijnierschors en de hypofyse en dragen zo bij tot een grotere zintuiglijke gewaarwording  en een grotere weerstand. Beide peptiden bezitten een grote pijnstillende werking en verbeteren de fysieke kracht en de capaciteit om fysieke pijn, stress en ziekten te verwerken. Ze verminderen ook de symptomen van vermoeidheid.  Op medisch vlak draagt deze familie van peptiden bij aan een betere vertering. Het bezit pijnstillende eigenschappen bij pijn veroorzaakt door nierstenen, tumoren of bij perifere vasculaire insufficiëntie.

Dermorfine en deltorfine – Dit zijn kleine peptiden die samengesteld zijn uit 7 aminozuren. Het zijn selectieve agonisten van de delta opioïdreceptoren die 4000 keer sterker zijn dan morfine en 40 keer sterker dan endogene endorfines.

Adenoreguline – ontdekt in de jaren 90 door het team van John Daly van het Nationaal Gezondheidsinstituut van de Verenigde Staten. Adenoreguline werkt in op het lichaam via de adenosine receptoren, een fundamenteel component in elke menselijke cellulaire verbranding. Deze receptoren kunnen een opleving bieden in de behandeling van depressies, beroertes en ziekten gerelateerd met verlies van cognitieve functies zoals de ziekte van Alzheimer maar ook Parkinson.

Antimicrobiële Peptiden: Dermaseptine, inclusief de adenoreguline (met 33 aminozuren), plasticine en phyloseptine, vormen deel van een familie van antimicrobiële peptiden van een breed spectrum en die een rol spelen in de verdediging van de naakte huid van de kikkers tegen een microbiële invasie. Dit zijn de eerste  peptiden van de gewervelden die duidelijke effecten tonen tegen de metaaldraadachtige fungi die verantwoordelijk zijn voor ernstige opportunistische infecties die het syndroom van immunodeficiëntie vergezellen, en het gebruik van immuno-suppressors.  Ze hebben ook een dodelijk effect tegen een breed spectrum van bacteriën, schimmels, gisten en protozoön. Verschillende jaren van onderzoek uitgevoerd door de Universiteit van Parijs heeft aangetoond dat de peptiden Dermaseptine B2 en B3 effectief zijn in het doden van bepaalde soorten kankercellen. Onderzoeken in de Universiteit van Queens, in Belfast, hebben recent een prestigieuze prijs gewonnen voor hun innovatief werk rond kanker en Kambo. Zijn actiemechanisme werkt via de inhibitie van de angiogenesis van de tumorcellen, met selectieve cytotoxiciteit voor deze cellen.

Bradiquinine – zoals de fyloquinine en tryptofiline. Dat zijn peptiden met een gelijkaardige structuur en eigenschappen aan de menselijke bradiquinine. Het zijn bronnen van belangrijk wetenschappelijk onderzoek omdat ze bloeddrukverlagers zijn, die vasodilatatie teweeg brengen, een contractie van de niet vasculaire gladde spierweefsels, de vasculaire doorgang verhogen en ook verbonden zijn met het mechanisme van inflammatoire pijn.

Bombesine – deze peptiden stimuleren de afscheiding van cloorhydrisch zuur door in te werken op de G-cellen van de maag, onafhankelijk van het pH van de omgeving. Ze verhogen ook de afscheiding van pancreassappen, de micro-elektrische activiteit van de ingewanden en de samentrekking van het gladde spierweefsel.

Ceruleíne – Stimuleren de maagsappen, gal- en pancreassappen en ook bepaalde gladde spierweefsels. Men zou het kunnen aanwenden bij lamme of luie karteldarm en als diagnose-middel bij dysfunctionele prancreas of alvleesklier.

Triptofiline – dit zijn neuropeptiden die samengesteld zijn uit 4 tot 14 aminozuren en die nieuwe perspectieven openen over hoe het menselijk brein functioneert.

Deze biopeptiden hebben een enorm wetenschappelijke interesse doen ontwaken en velen van hen werden met succes gesynthetiseerd in het laboratorium, alsook gepatenteerd. Maar tot nu werd geen enkele van deze moleculen gebruikt in de klinische praktijk. Het onderzoek naar de componenten van Kambo blijft evolueren om klinische toepassingen te vinden in de medische en farmaceutische wereld. Ook in de studie van nieuwe actiemechanismen op onze menselijke biologie, gaat het onderzoek voort.

Gedurende duizenden jaren, hebben de stammen uit de Amazone deze chemische cocktail gebruikt en aangewend volgens hun voorouderlijke tradities, hun intuïties en hun magie. Het is nu aan ons om, begeleid en gesteund door onze rationele en wetenschappelijke cultuur en tegelijkertijd er boven uitstijgend, dit geschenk van de natuur ten goede aan te wenden en gebruik te maken van zijn voordelen, verdergaand dan wat een veelheid van farmacologische experimenten in wetenschappelijke laboratoria ons kunnen aantonen.

Rosa Sanchis

Apotheker.

Bibliografie

P.Gorman, ‘Making magic’ from Omni, July 1993

Leonardo de Azevedo Calderon • Alexandre de Almeida E. Silva Pietro Ciancaglini • Rodrigo Guerino Stábeli Antimicrobial peptides from Phyllomedusa frogs: from biomolecular diversity to potential nanotechnologic medical applications. Amino Acids (2011) 40:29–49

Hanneke van Zoggel, Gilles Carpentier, Célia Dos Santos, Yamina Hamma-Kourbali, José Courty, Mohamed Amiche, Jean Delbé* Antitumor and Angiostatic Activities of the Antimicrobial Peptide Dermaseptin. B2 PLOS ONE | www.plosone.org September 2012,  Volume 7,  Issue 9,  e44351

Hanneke van Zoggel • Yamina Hamma-Kourbali, Cécile Galanth,  Ali Ladram, Pierre Nicolas, José Courty, Mohamed Amiche, Jean Delbé. Antitumor and angiostatic peptides from frog skin secretions. Amino Acids (2012) 42:385–395

van Zoggel H, Hamma-Kourbali Y, Galanth C, Ladram A, Nicolas P, Courty J,Amiche M, Delbé J. Antitumor and angiostatic peptides from frog skin secretions. Amino Acids. 2012 Jan;42(1):385-95. doi: 10.1007/s00726-010-0815-9. Epub 2010 Dec 4.

Xi X(, Li R, Jiang Y, Lin Y, Wu Y, Zhou M, Xu J, Wang L, Chen T, Shaw C. Medusins: a new class of antimicrobial peptides from the skin secretions of phyllomedusine frogs. Biochimie. 2013 Jun;95(6):1288-96. doi: 10.1016/j.biochi.2013.02.005. Epub 2013 Feb 14

Yingchun Jiang,  Xinping Xi, Lilin Ge, Nan Yang, Xiaojuan Hou, Jie Ma, Chengbang Ma, Yuxin Wu, Xiaoxiao Guo, Renjie Li, Mei Zhou, Lei Wang, Tianbao Chen, Chris Shaw. Bradykinin-related peptides (BRPs) from skin secretions of three genera of phyllomedusine leaf frogs and their comparative pharmacological effects on mammalian smooth muscles. Peptides 52 (2014) 122–133

Michael Conlon, Milena Mechkarska, Miodrag L. Lukic, Peter Flatt. Potential therapeutic applications of multifunctional host-defense peptides from frog skin as anti-cancer, anti-viral, immunomodulatory, and anti-diabetic agents. Peptides 57 (2014) 67-77

Paul S den Brave, Eugéne Bruins, Maarten W G A Bronkhorst. Phyllomedusa bicolor skin secretion and the Kambô ritual. den Brave et al. Journal of Venomous Animals and Toxins including Tropical Diseases 2014, 20:40. http://www.jvat.org/content/20/1/40

Carlier L, Joanne P, Khemtémourian L, Lacombe C, Nicolas P, ElAmri C, Lequin O. Investigating the role of GXXXG motifs in helical folding and self-association of plasticins, Gly/Leu-rich antimicrobial peptides. Biophys Chem. 2015 Jan;196:40-52. doi: 10.1016/j.bpc.2014.09.004. Epub 2014 Sep 28.

Robyn Pescatore, Gina F. Marrone, Seth Sedberry, Daniel Vinton, Netanel Finkelstein, Yitzchak E. Katlowitz, Gavril W. Pasternak, Krista R. Wilson, and Susruta Majumdar Synthesis and Pharmacology of Halogenated δ -Opioid-Selective [D-Ala 2 ]Deltorphin II Peptide Analogues. ACS Chem Neurosci. 2015 June 17; 6 (6): 905–910. doi: 10.1021 acschemneuro. 5B00060.

Ludovic Carlier, Pierre Joanne, Lucie Khemtémourian, Claire Lacombe, Pierre Nicolas, Chahrazade El Amri, Olivier Lequin. Investigating the role of GXXXG motifs in helical folding and self-association of plasticins, Gly/Leu-rich antimicrobial peptides. Biophysical Chemistry 196 (2015) 40–52

Pescatore R, Marrone GF, Sedberry S, Vinton D, Finkelstein N, Katlowitz YE, Pasternak GW, Wilson KR, Majumdar S. Synthesis and pharmacology of halogenated δ-opioid-selective [d-Ala(2)]deltorphin II peptide analogues. ACS Chem Neurosci. 2015 Jun 17;6(6):905-10. doi: 10.1021/acschemneuro.5b00060. Epub 2015 Apr 14

Giovanni Lattanzi: Kambô: Scientific Research and Healing Treatments. (Article translated from Spanish and edited from the original). http://www.heartoftheinitiate.com/files/Kambo-Scientific-Research-Healing-Treatments.pdf