MENSEN DIE ZELFMOORD WILLEN PLEGEN ZULLEN DIT ARTIKEL ZEKER LEZEN
Ik wil hen met rust laten m.b.t. de beslissing die ze hebben genomen. Ik zal hen niet overtuigen het niet te doen. Ik wil enkel deze menselijke epidemie een beetje belichten.
Als er iets duidelijk is bij elke zelfmoordenaar, dan is het dat hij een boodschap wil achterlaten voor zijn directe omgeving. Soms laat hij zelfs een expliciete of geschreven boodschap achter maar ik heb het over de impliciete boodschap die ze achterlaten door de daad zelf, ongeacht of ze al dan niet opgenomen of geschreven woorden achterlaten.
Een vrouw die deelnam aan een retraite, vertelde me de reden van haar depressie: “op een dag vertelde mijn zoon me dat hij zich door mij zo slecht, triestig en ongelukkig voelde. Daarna keerde hij zich om, liep naar het raam en wierp zich van de zesde verdieping naar beneden. Ik rende er achteraan, keek vanop het balkon en zag hem beneden liggen, met zijn hoofd open gebarsten. Ik ga dit nooit kunnen vergeten. Ik word overal achtervolgd door schuldgevoelens. Hij heeft het me zelf gezegd: het is mijn schuld. Ik wist niet hoe ik met mijn zoon moest omgaan of hoe ik hem moest opvoeden. Ik had me ook door het raam willen smijten. Het is een straf om verder te leven.
De boodschap van de zelfmoordenaar is duidelijk: JULLIE ZIJN ALLEMAAL SCHULDIG AAN MIJN ZELFMOORD! Wie? Diegenen die de pijn zullen voelen van de aanwezigheid en die iets konden gedaan hebben om het te vermijden. Nu kunnen ze niets meer doen, behalve zich schuldig te voelen.
Een andere boodschap is deze: IK WIL NIET DAT NIETS OF NIEMAND ME DOOD: IK DOE HET ZELF! Het zijn mensen die controle willen hebben over hun leven en over het moment van hun dood, die niet willen lijden en geen pijn willen voelen.
Oud worden is de meest natuurlijke manier om dood te gaan; zelfmoord plegen is de meest tegennatuurlijke manier van sterven. Daar we een vrije wil hebben, hebben we de vrijheid om te kiezen. En dat is één van de aspecten die in de geest van de zelfmoordenaar vruchtbare aarde vindt: de gedachte dat hij iets doet vanuit zijn vrijheid. Het gevoel van slavernij is zo verschrikkelijk dat de personen zelfmoord plegen om tenminste te voelen dat ze voor een ogenblik vrij zijn om iets te doen, als is het dan zichzelf het leven ontnemen.
Er zijn drie types zelfmoorden: één is de onbewuste zelfmoordenaar die – zonder het zelf te beseffen – zelfmoord pleegt. Een andere is de realistische zelfmoordenaar die de neurose waarin hij leeft niet meer kan verdragen en verkiest een einde te maken aan zijn leven: het gaat om zeer gevoelige en zelf moedige mensen maar ze verliezen deze ongelooflijke mogelijkheid om te leven. De derde groep zijn de koppige zelfmoordenaars die zichzelf niet van het leven kunnen beroven omdat ze zich ervan bewust geworden zijn dat het idioot is dat te doen. Ze beslissen te leven en iets te doen om een zin te geven aan hun leven, ook al zijn er duizenden redenen om uit het leven te stappen. Dat zijn sterke personen, strijders en vooral bewust. Dit is het gepaste moment om jezelf af te vragen: tot welke groep behoor je?
Willen sterven is de meest normale collectieve wens die – sinds altijd -bestaan heeft. Men zegt dat de belangrijkste doodsoorzaak op wereldvlak de zelfmoord is maar dat men deze gegevens niet graag te kennen geeft om te vermijden dat meer mensen hetzelfde zouden doen. In Japan waar ze een lange zelfmoordgeschiedenis hebben, deden ze een studie over het thema. Ze kwamen tot het besluit dat bijna alle Japanners, minstens één maal en op een bepaald moment in hun leven, gedacht hebben aan zelfmoord. 1% van diegenen die eraan dachten uit het leven te stappen, hebben het daarbij ook minstens één keer geprobeerd en 10% van zij die het proberen, slagen er ook in. De effectiviteit is – gelukkig – niet heel hoog omdat uiteindelijk, diep vanbinnen, veel personen zich niet van het leven willen beroven maar wel om aandacht willen roepen. Het is een omgekeerde manier om hulp te vragen maar het is ook een weg naar heling.
Alle bestaande data met betrekking tot zelfmoord hebben enkel betrekking op het concrete en bewuste feit van zichzelf te willen beroven van het leven met een traditionele methode. Maar er zijn veel andere zelfmoord-methodes die het leven niet in één slag of stoot wegnemen maar beetje bij beetje, druppel per druppel, op een homeopathische manier.
Iemand verbieden te roken of verbieden te vettig te eten of verbieden drugs te gebruiken, zou hetzelfde zijn als iemand verbieden zelfmoord te plegen want de mensen voelen zich zeer op hun gemak met deze onbewuste zelfdodingsmethodes. Ze doden zichzelf geleidelijk aan met een dosis vergif. En het is een feit dat iedereen het recht heeft om zelfmoord te plegen; daarbij heeft men de zelfmoord nog niet verboden en is er tenminste iets dat men nog niet verboden heeft.
Het gender- of seksueel geweld is in feite een zelfmoord van het koppel want beide personen die een koppel vormen nemen deel aan dezelfde zelfmoorddaad. Een deel is actief en de andere passief. Eén doet het en de ander laat het toe. Het ecologisch onevenwicht is een globale zelfmoord waaraan we allemaal direct of indirect deelnemen. We brengen de planeet schade aan, alsof we ze zouden willen doden. We doen onszelf schade aan en dat is één van de meest normale houdingen van de mensen die ons veel pijn en leed bezorgen en ons het leven compliceert: is dat misschien geen zelfmoord-houding? Langs de ene kant willen we leven omdat we schrik hebben voor de dood; langs de andere kant willen we sterven omdat we schrik hebben om te leven. We willen niet sterven omdat we nog niet geleefd hebben. We willen niet leven omdat we daartoe eerst zouden moeten sterven op het vlak van zoveel collectieve dwaasheid. Dus dit is echt een grote menselijke uitdaging: korte metten maken met de zelfmoordgedachte.
Met woede, haat, geweld of kwaadheid leven is zoals dood-zijn in het leven want diegene die agressiviteit accumuleert, bouwt ook de wens tot destructie op. Soms worden die destructieve wensen in anderen geprojecteerd en soms in zichzelf. Wanneer men deze woede kan laten wegvloeien in therapeutische sessies van emotionele de-blokkering dan vermindert men het niveau van auto-destructie maar dan heelt men nog niet de wortel van de zelfmoord. Daartoe is bewustzijn nodig; dat is het medicijn. Bewustzijn die gericht is op de grond van de problematiek; ons bewust worden van het waarom. Waarom heeft de zelfmoord zo een belangrijke plaats ingenomen in het menselijk denken? De eerste menselijke verslaving is die aan het idee van wat we denken te zijn. De tweede grote menselijke verslaving is die aan het idee van zelfmoord. Die twee zijn intiem verbonden met elkaar: naarmate ik vasthang aan wat ik van mezelf denk, zo is de intensiteit van de tweede verslaving.
Niet zo lang geleden vertelden een jongen van 16 jaar, een vrouw van 25 en verschillende anderen, na een ayahuasca-sessie in een retraite van interne evolutie: “ik ben me aan het zelfmoorden door cocaïne te gebruiken, door te roken en door naar onaangename plaatsen te gaan…” en deze kleine verklaringen waren het begin van grote transformatie-processen. Maar deze kleine verklaringen waren het gevolg van minuscule momenten van bewustzijn die gebeuren wanneer het individu zich van bovenuit kan zien, met de objectiviteit die enkel het bewustzijn kan bieden wanneer het zich verbreedt. In groepen van interne evolutie stel ik dikwijls voor dat de mensen hun zelfmoordgedachten uit de doeken doen, want door dat te doen kunnen we ze benaderen en er iets mee doen. De geheime intentie voor zichzelf houden, kan zeer gevaarlijk zijn.
Alles wat we doen in de richting van een bewustwording van de globale zelfmoord die we aan het doen zijn, zal ons helpen om het te stoppen. Maar om de wortel van de zelfmoord te helen moeten we ons bewust worden van de individuele zelfmoord. In mijn tweede ayahuasca-sessie 15 jaar geleden, die ik samen deed met mijn zoon Elian, vertelde hij me hoe hij had gezien hoe hij – zo jong – zich aan het zelfdoden was met de gedragingen en houdingen die hij had ten opzichte van het leven. Zich daar bewust van worden was essentieel in zijn genezingsproces. Wanneer de energie georiënteerd is naar de dood en we er ons niet bewust van zijn, is dat gevaarlijk. Het is dan een zaak van het re-oriënteren van de energie naar het leven, naar het volle leven. Maar om dat te doen, dienen er er diepe en helende transformatieprocessen te gebeuren. Het is wonderlijk om dit proces van bevrijding van zelfmoordgedachten mee te maken. Er is een onbewuste doods-impuls waarvan de meeste mensen niet eens weten dat ze die hebben; eens die gedetecteerd is en in de hoek gedreven, kunnen we beginnen die te verwijderen.
Het lijkt erop dat de motieven voor individuele zelfmoord zich projecteren naar een collectieve zelfmoord. Elke bewuste of onbewuste zelfmoordpoging komt van een onevenwicht die gecreëerd is door de frustratie, het gebrek aan voldoening, de ontgoocheling, de verveling, het gebrek aan motivatie, de depressie en het gebrek aan zin in het leven. Dat is wat er aan het gebeuren is bij de mens. Een leven zonder zin wil niet geleefd worden en daarom maken we er een einde aan. Maar een leven met zin, wil geleefd en genoten worden. Hoe kunnen we de levenszin recupereren? Wat mij betreft heeft het veel te maken met het veranderen van de betekenis van het leven en van de dood. Zij zijn niet wat we denken. Het leven is het einde; de dood is het begin. We moeten onszelf geen blaasjes wijsmaken dat we met de dood het lijden beëindigen. Ik weet niet hoe het hierna zal zijn en of we er verder lijden of niet; ik weet ook niet of we daar opnieuw terugkeren naar het leven om verder te gaan op het punt waar het lijden van het vorige leven onderbroken werd. Maar wat ik wel zeker weet is dat veel mensen hierna blijven lijden. De zelfmoordenaar projecteert zijn lijden op de anderen, of hij dat nu weet of niet. Dat is de reden dat veel mensen uiteindelijk niet de hand aan zichzelf slaan omdat ze weten dat ze lijden veroorzaken bij mensen die ze graag zien.
Eén van de meest krachtige tegengiffen om de zelfmoordgedachten te beginnen helen, is te beginnen om vrij te zijn in het leven. Als een leven onderdanig, slaafs en onderworpen is, zal je jezelf de toelating moeten geven om vrij te zijn. De vrijheid is één van de meest gewaardeerde waarden voor de mens. Als men deze waarde recupereert, dan recupereert met ook de zin in het leven. Maar dat veronderstelt dat men de sprong dient te wagen van een comfortabel, gekend en veilig leven naar een leven vol gevaren, risico’s en avonturen. Dat is de grootste menselijke migratie die we kunnen doen om te overleven aan zoveel catastrofes. Deze ongekende, onveilige en ongemakkelijke weg is heel gemakkelijk te doorlopen als er steun en gedragenheid is, wanneer het bewustzijn en de liefde voor zichzelf groeit, wanneer men de hoop recupereert en wanneer er zich nieuwe mogelijkheden voordoen die men voorheen nog niet zag. Op dat moment verdwijnt het reële gevaar om plaats te maken voor de waarachtige zin die men verkrijgt wanneer we beginnen met een deel van de verloren – of beter gezegd: vergeten – vrijheid te herwinnen. De heling van de ziel is ons herinneren dat we – in essentie – vrij zijn. Het is de oorspronkelijke heling die plaats maakt voor een genezing van het lichaam, geest, emoties, en “spirit”.
Er is moed nodig om een einde te maken aan een leven zonder zin maar niet door ons te beroven van het leven maar door een einde te maken aan het leven dat we leiden en hebben en dat ons zo verafschuwt. Opnieuw geboren worden in het leven op een onschuldige manier en vol overgave, open en ontvankelijk, gevoelig en affectief. Dat is vrijheid. Stoppen met ons schuldig te voelen voor wat we zijn of voor wat we gedaan hebben; voor wat anderen gedaan hebben of voor wat ze ons hebben willen laten voelen. Dat is de zuiverheid recupereren. Misschien daarom dat de filosoof Nietzsche bevestigde: “Men is waarachtig vrij wanneer men stopt beschaamd te zijn om zichzelf”.
Alberto José Varela