ONEVENWICHTEN DIE GEANKERD ZIJN IN HET EXISTENTIEEL CONFLICT.
Het enorme probleem van het niet-begrijpen, het gebrek aan verbondenheid en de conditionering.
Bijna alle menselijke problemen ankeren zich op één of ander existentieel conflict. Wat is een existentieel conflict? Een zeer diep probleem van niet-begrijpen dat ontstaat doordat we ons bewust-zijn en bewust-worden van het bestaan maar zonder dit echter te begrijpen in zijn totaliteit . Dit niet-begrijpen is tegelijkertijd verbonden met het leven, met onszelf en met wat er ons overkomt. Het niet-begrijpen is een gebrek aan toegang tot het mysterie van het leven en van het bestaan.
De existentiële conflicten zijn een product van onze basisconditie, nl. van niet volledig onze intelligentie te kunnen gebruiken. We gebruiken slechts 10% van onze intellectuele capaciteiten Om het bestaan te begrijpen zouden we voor 100% toegang dienen te hebben tot alle hulpmiddelen van ons brein.
De intelligentie is een voortreffelijk bijproduct van ons bewustzijn. Het is juist in het beperkt gebruiken van de intelligentie dat zich één van de belangrijkste menselijke conditioneringen verbergt. We zijn ons immers bewust van de grens van de te gebruiken capaciteit. Dit maakt ons tot wezens die –in essentie – beperkt zijn wat betreft ons begripsvermogen. Langs de andere kant hebben we ook geen toegang tot de herinneringen die in onze atomen bewaard liggen. We zijn bijna alles vergeten: wie we zijn en waar we vandaan komen. En daardoor voelen we ons verloren.
We hebben dus twee fundamentele problemen: een beperkte intelligentie en een geblokkeerd geheugen.
Wie ben ik? Waarom besta ik? Waar kom ik vandaan? Waar ga ik naar toe? Wat is de oorsprong? Hoe is alles ontstaan? Waarom ben ik hier? Het gebrek aan antwoorden op deze existentiële vragen – of het feit dat er slechts gedeeltelijke of oppervlakkige antwoorden komen – genereert bij ons een bodem van onzekerheid, twijfel en zinloosheid. Velen lossen dit op door in iets of iemand te geloven, door antwoorden te vinden op basis van ideologieën, geloofssystemen of theorieën. Op die manier vinden ze innerlijke rust en stoppen ze met vragen. Andere verkiezen om onder de drempel van het bewustzijn te leven, in een intieme relatie, uitgedoofd en geobsedeerd door het materiële, vervreemd van dingen om te doen. Hoe automatischer en meer geprogrammeerd, hoe beter. Wat dan ook de reactie is van ieder individu, eigenlijk nemen ze allemaal een houding aan tegenover het mysterie.
Deze existentiële conflicten door gebrek aan antwoorden en begrip, genereren problemen van allerlei aard, zowel op intern als extern vlak. Op innerlijk vlak kunnen ze angstaanvallen en/of depressie veroorzaken, gebrek aan motivatie, zinloosheid, verveling, enz. Uiterlijk kan het resulteren in operatieve inconsistenties, emotionele pieken en dalen, verslavingen, relationele conflicten, zelfmoord… Het is duidelijk dat we – tegenover de mogelijkheid om gedesoriënteerd en verloren te leven –het leven ook zoeken wanneer we proberen ons te verstrooien en ons aan iets of iemand proberen vast te klampen.
De personen die het lichaam, het materiële, het denken, het bereiken van objectieven of doelstellingen aanbidden, zijn mensen die – over het algemeen – proberen de existentiële conflicten te vermijden. Ze vermijden de diepe bezinning en verkiezen om zich volop te smijten in overtuigingen, fysieke genoegdoening, bezittingen, enz. Maar de personen die het spirituele zoeken, de interne evolutie, de persoonlijke ontwikkeling, het natuurlijke welzijn, zijn mensen die – over het algemeen – erkend hebben dat één of ander existentieel conflict voor hen het begin was van een zoektocht. Ze bevragen zichzelf, het leven en de redenen waarom het bestaan hen gemaakt heeft zoals ze zijn.
Op praktisch en operatief vlak beïnvloeden de existentiële conflicten de personen heel erg. Ze beïnvloeden hen in hun gemoedstoestand, in hun geluk. Het is niet hetzelfde om te leven als je weet waarom je hier bent, als om te leven zonder dat te weten of in vertwijfeling daaromtrent.
Waarom ben ik hier? Waarom besta ik? Waarom ben ik zoals ik ben?
Vragen “waarom?” is binnentreden in het existentieel conflict. Wanneer een kind vraagt waarom er verkeersborden zijn op straat, kan je antwoorden dat er op die manier ongevallen worden vermeden. Maar het kind zal je vragen waarom er ongevallen zijn. En je kan dan om het even wat antwoorden, zoals: “omdat de mensen de regels niet respecteren”. Maar het kind zal dan blijven vragen waarom er regels zijn. En één van de mogelijke antwoorden kan zijn: “omdat de mensen graag ongehoorzaam zijn”. En het is waarschijnlijk dat de volgende vraag zal zijn: “waarom bestaat de ongehoorzaamheid”? Op die manier kunnen we tot aan de Tuin van Eden komen, wanneer de man besloot om van zijn recht op vrijheid gebruik te maken en er voor koos om van de vrucht te eten en op die manier de goddelijke orde ongehoorzaam te zijn. Maar het is mogelijk nog verder te gaan als we zouden blijven vragen: “waarom?”.
Indien we een enquête zouden opzetten met de vraag: “waarom besta je?”, dan zouden we verschillende groepen antwoorden hebben en één van deze groepen zou wijzen naar het mysterie van het bestaan, met antwoorden van het type:
- Per ongeluk.
- Per toeval.
- Daarom.
Een andere positief ingestelde groep zou een type van meer praktische antwoorden omvatten zoals:
- Omdat hij/zij een missie moest vervullen.
- Omdat het een geschenk van het bestaan is.
- Omdat de creatie of God ons de opportuniteit heeft om te genieten.
Een andere meer negatieve groep zou antwoorden:
- Omdat hij/zij gestraft moest worden.
- Omdat iemand zich vergist heeft of er een fout is opgetreden.
- Omdat de schepper een klootzak is.
Een andere groep met meer verbeelding zou antwoorden:
- Omdat het bewustzijn wou experimenteren binnen de materie.
- Omdat ze een spel aan het uitproberen zijn want één of andere intelligentie heeft deze virtuele realiteit gecreëerd – waardoor wij onszelf voor reëel aannemen – om te zien hoe we ons gedragen.
- Omdat alles wat we beleven reeds gebeurd is en herhaald moet worden om fouten te corrigeren.
Wat zou jouw antwoord zijn?
Wat ook het antwoord is dat je kiest of uitwerkt, het zal niet voldoende zijn om het lijden op te heffen. Want de existentiële problemen veroorzaken het lijden niet maar vergezellen het.
Het lijden is een keuze, half bewust of onbewust, maar het is een beslissing. Terwijl de gelukzaligheid iets natuurlijks is die geen enkele keuze vereist maar wel het tegendeel want het komt wanneer men stopt met kiezen maar zich laat meedrijven op de stroom. Het geluk is een inherent recht van elk menselijk wezen. Om niet gelukkig te zijn moeten we beslissingen nemen, moeten we dingen doen, moeten we doelstellingen vooropstellen, moeten we stenen leggen op de weg, moeten we destructieve houdingen aannemen, moeten we ons verzetten en vechten, moeten we ons verdedigen en aanvallen… Er moeten zoveel zaken gedaan worden om ongelukkig te zijn. Maar om gelukkig te zijn moet er niets gedaan worden; het is voldoende om als getuigen te observeren zonder conclusies te trekken omtrent wat dan ook.
De menselijke ervaring is fundamenteel een ervaring van verlies van verbondenheid. Zich niet verbonden voelen met de bron betekent dat we niet weten waar we vandaan komen, dat we niet in contact kunnen zijn met de oorsprong waar we vandaan komen.
Er zijn vele oorzaken van het menselijk lijden volgens de verschillende filosofische scholen of meesters van alle tijden:
- De noodzaak om alles te controleren.
- Willen dat de feiten of de personen anders zijn.
- Obsessief bezig zijn met wat niet kan zijn.
- Bezitten en zich vastklampen aan bezittingen.
- Wensen wat men nu niet kan hebben.
- Menen dat het verleden anders moest geweest zijn.
- Willen dat anderen hun manier van zijn veranderen.
- Niet aanvaarden wat we zijn in gelijk welk moment.
- Niet kunnen genieten van het leven.
- Dingen doen die we niet leuk vinden of waar we geen zin in hebben.
- Vast hangen aan dingen, zienswijzen, personen of relaties.
- Leven met niet opgeloste of niet genezen trauma’s.
- Een negatieve pessimistische houding hebben tegenover dingen en personen.
- Het hart gesloten hebben om niet te voelen en pijn te vermijden.
Mijn standpunt over de oorsprong van het lijden is verschillend. Bovengenoemde oorzaken zijn in werkelijkheid gevolgen van een andere diepere oorzaak. Deze diepere oorzaak noem ik de oorsprong. Zoals ik het zie is dat het Bewustzijn; een bewustzijn dat in deze materiële en tijdelijke wereld de mogelijkheid heeft gegeven om “niet-bewustzijn” te creëren en te hebben. Alle bovengenoemde punten zijn nevenproducten van het “niet-bewustzijn”. Enkel vanuit een niet-bewust zijn kan je alles willen controleren, bijvoorbeeld, of de kans voorbij laten gaan om van het leven te genieten. Enkel vanuit een niet-bewustzijn kan je je hart sluiten om geen pijn meer te voelen.
Wanneer het bewustzijn zich in een eindige, begrensde, vergankelijke, geconditioneerde ruimte bevindt, zoals bv. in een levend organisme, zal dit organisme de mogelijkheid krijgen om zich rekenschap te geven van het bestaan en van zijn eigen bestaan. Deze mogelijkheid is zo overweldigend voor een levend wezen dat die onvermijdelijk “niet-bewustzijn” zal creëren om zich te kunnen verbergen, om te vergeten en zich te bewegen in veel comfortabelere en meer automatische ruimten die beperkter zijn en gemakkelijker toegankelijk. Het bewustzijn is oneindig en één; het niet-bewustzijn is beperking en dualiteit. Leven met bewustzijn is de hele tijd gelimiteerd, verdeeld en niet-verbonden zijn.
Deze menselijke ervaring, zoals ze werd ontworpen of zoals het ons te beurt valt om ze te doorstaan, is een ronddwalen in het niet-bewustzijn terwijl we proberen om bewust te zijn. We proberen op 1000 manieren en via allerlei technieken om ons meer bewust te zijn. Het is een ervaring van onbegrip waar we nooit aan gewoon worden en daarom zoeken velen onder ons – onversaagd – om te begrijpen.
Het niet-begrijpen is gevolg van het niet-bewustzijn en beiden zijn deel van de “condition humaine”. Daarom beweer ik dat de menselijke ervaring een ervaring van “niet-verbondenheid” is die een spirituele zoektocht genereert naar “het opnieuw verbonden geraken” waarbij het bewustzijn en het begrijpen worden gerecupereerd. Velen bevestigen dat ze graag de hele tijd verbonden zouden willen zijn met de bron. Soms zijn ze daar een tijdje toe in staat en daarna verliezen ze de verbinding opnieuw en lijden daardoor of ze beschuldigen zichzelf daarvoor. Ze proberen via alle mogelijke manieren de verloren verbinding te herstellen maar ze verliezen daarbij uit het oog dat de menselijke ervaring er uiteindelijk één van gebrek aan verbinding is. We zijn een spirituele energie die werd gescheiden van de bron om te leven in een lichaam en daardoor de mogelijkheid hebben om menselijke, lichamelijke en geconditioneerde ervaringen te hebben.
Toegang krijgen tot de oneindigheid is alle intelligentie bevrijden, toegang krijgen tot de eeuwigheid is alle herinneringen vrij zetten. Maar zolang we niet-verbonden zijn, hebben we geen toegang. En tegenover deze twee grote beperkingen, zijn we bereid om te lijden in onwetendheid en vergetelheid.
Om de oorsprong van het lijden te begrijpen moeten we ons hart openen voor het “niet-begrijpen” om zo binnen te treden in de verschillende condities waaraan we zijn onderworpen. Maar dat laat ik voor een volgend artikel.
Alberto José Varela